Todd Field

In deze film van Todd Field wordt de succesvolle, charismatische dirigent Lydia Tár (een fenomenale Cate Blanchett) geconfronteerd met haar machtsmisbruik. De kracht van Tár is dat de kijker, u, zelf over haar mag oordelen. Daarmee is het verbluffende psychologische drama tegengif voor zwart-witdenken.

“Tijd is het essentiële stukje van interpretatie”, zegt dirigent Lydia Tár in een Q&A met The New Yorker-schrijver Adam Gopnik (die zichzelf speelt) in een van de eerste scènes van Tár. Ze heeft het over de taak van de dirigent om muziekstukken te interpreteren. Maar haar uitspraak slaat op alle vormen van interpretatie, niet in de laatste plaats die van Tár zelf.

De derde speelfilm van Todd Field (In the Bedroom, 2001; Little Children, 2006) wordt alom beschreven als een cancelcultuurfilm. Maar het feit dat we dit gelaagde portret van de ondergang van een succesvolle vrouw in de eerste plaats als een film over cancelcultuur zien, is vooral een weerspiegeling van de tijd waarin wij leven.

Tár is genuanceerd én gelaagd. De film houdt zich niet bezig met het zwart-witdenken dat nodig is om iemand te cancelen, maar draait om kwesties als actualisatie, verantwoordelijkheid en inkeer. De film gaat niet zozeer over hoe de wereld Lydia afwijst, maar meer over Lydia’s langzame realisatie van deze afwijzing en het verantwoordelijkheidsgevoel dat daarbij komt kijken. De film volgt de ontwikkeling van het (zelf)bewustzijn van Lydia, die in de voorlaatste scène symbolisch met haar handelen wordt geconfronteerd en prompt moet overgeven.

Accurater is het dus om Tár te omschrijven als een film over macht, gezien vanuit het perspectief van degene die deze macht heeft – en uiteindelijk verliest.

Tár speelt met geluid In plaats van het woord ‘notalgie’ (rugpijn) hoort Lydia ‘nostalgie’. En als ze het woord ‘misogamie’ (de afkeer voor het huwelijk) zegt, wordt dat door haar gesprekspartner verstaan als ‘misogynie’.

Tár gaat over spraakverwarring – de titel is een woordspeling op tar, het Engelse woord voor ‘pek’, en roept daarmee associaties op met de publieke foltering van tarring and feathering, ofwel ‘pek en veren’. Op een prachtig subtiele manier laat Field zien hoe gemakkelijk we dingen misinterpreteren. Hoe we van iets onbekends – het woord notalgie, bijvoorbeeld – iets bekends maken.

Kortom Tár is een gelaagde en nauwkeurige studie van een vrouw die haar leven uiteen ziet vallen door dezelfde overmoed die haar zo succesvol maakte. Field schetst Lydia als een machtsdronken vrouw. Dat is in mindere mate kritiek op haar karakter dan op de corrumperende invloed van macht zelf. Zullen we samen in het Filmhuis Parklaan deze studie zien en wellicht analyseren.

IMDb 7,4 – 2h38min.

Klik hier voor de trailer