The remains of the day (1993)
James Ivory
Klassieker: De onmenselijkheid van het butlerschap
De sinds zijn zesde jaar in Engeland wonende Japanner Ishiguro schetst in deze subtiele roman de levensgang van Mr. Stevens, een man die het meest archetypisch Engelse beroep uitoefent dat er bestaat: hij is namelijk butler. Waar de ‘Lords’ en ‘Ladies’ zich wellicht nog wat buitensporigheden in gedrag kunnen veroorloven, is dat bij de hen dienende butler zeker niet het geval. Een goede butler is beleefd en discreet, hij zegt niet meer dan nodig is (Yes Sir, No Sir), is boven alles dienstbaar aan ‘His Lordship’, en acht het tonen van een emotie (of opinie) beneden alle waardigheid.
Er is in feite onverwacht veel Japans aan deze Engelse personificatie van plichtsbesef, ingetogenheid en traditie. Zijn zelfontkenning maakt de butler tegelijkertijd tot een ondoorgrondelijk personage. Een ideaal karakter voor thrillers, gezien zijn sluipende schaduw-achtige aanwezigheid (kijk maar naar de butler in Losey’s The servant, of de vrouwelijke variant, de huishoudster in Hitchcock’s Rebecca).
Verhaal: 1958. Het Britse landgoed Darlington Hall dreigt te verdwijnen, maar een voormalig congreslid uit de VS koopt het op. Hij behoudt de butler James Stevens en de kokkin. Stevens krijgt een brief van de vroegere huishoudster Sally Kenton en besluit haar te bezoeken aan de Westkust. Via flashbacks zien we hoe de vriendschap tussen Stevens en Kenton is ontstaan, en welke belangrijke politieke zaken zich op het landgoed hebben afgespeeld.
Basis: Naar het gelijknamige boek van Kazuo Ishiguru; de butler in het landhuis wordt gespeeld door Anthony Hopkins, de huishoudster door Emma Thompson Na verfilmingen van de bijzonder Engelse romans van E.M. Forster (A room with a view, Maurice en Howards End) heeft James Ivory zich voor zijn nieuwste film gewend tot een veel recentere roman van de zeer Japans klinkende Kazuo Ishiguro. In The remains of the day is opnieuw sprake van schitterend spel van Emma Thompson en vooral Anthony Hopkins.
Boek: Wie gezien de naam van de auteur denkt dat Ivory een nieuwe avontuurlijke oosterse weg is ingeslagen, en zich van zijn favoriete thema, de ‘embarassments’ van de Engelse upperclass, heeft afgekeerd, vergist zich. Niet voor niets won ‘The remains of the day’ in 1989 de belangrijke Britse Bookerprize. In Mr. Stevens, een man die de butler-principes tot in het extreme tracht na te leven, wordt echter vooral de tragiek van diens totale toewijding duidelijk.
Met: Anthony Hopkins, Emma Thompson en Christopher Reeve
134 min.
